Cordoba van gast naar toerist. Nootenboom, Seneca en Maimonides (55 km)

11 juni 2017 - Córdoba, Spanje

We zijn onderweg naar Cordoba. Overnacht in Castro del Rio. Dus nog maar weinig kilometers te gaan. Ruim 50 km. Het landschap is geleidelijk aan het veranderen. Niet alleen meer olijfbomen. Eerst afgewisseld met grote velden zonnebloemen. Later ook fruitplantages. Vooral sinaasappelen.

Cordoba is natuurlijk de Mezquita. De Romeinse tempel die later een christelijke kerk werd onder de Visigoten. Vervolgens onder de Moorse overheersing een telkens grotere moskee. De grootste in Europa en na Mekka de grootste ter wereld.

Na de Reconquista van Cordoba is de kathedraal gebouwd IN deze moskee.

Cordoba is verbonden met drie grote namen. Seneca, Maimonides en Cees Nootenboom. Om met de laatste te beginnen. Hij noemt Cordoba de Spaanste aller steden. Ik citeer. 

Córdoba is de vreemdste stad van Spanje, Spaanser dan alle andere, geheimzinnig en ouderwets, koel en wit, een stad die veel verbergt en fluistert.

Zo is het. Ik hang mijn reisgids aan de palmen en betreed, na betaling, de kathedraal, de moskee. Het is er heel stil, een koel, oneindig betoverend stenen bos. Overal om me heen staan de zuilen, als palmen hun bogen uitwaaierend. Buiten de moskee zingen de vogels, maar het is alsof ze binnen zijn. Ik loop rond en draai, en nergens houdt het op, dit toverbos. De andere wandelaars vervliegen en ik ben er alleen. Wonderlijke poorten lokken aan alle kanten, de stenen bodem ligt vol helle geometrische lichtplekken, alleen het hart van het bos is bedorven: daar zijn de bomen gekapt en hebben wilde christenen hun kathedraal gebouwd, een enclave vol barok, die hier hatelijk aandoet.

Het is inderdaad een bijzondere inbouw. De rust is er nu overigens niet. Het is zondag. Veel volk. Veel toeristen. Geen serene sfeer. Iedereen praat luid. Doet afbreuk aan de speciale plek die dit was vanaf onze jaartelling. Hier is getrouwd, hier is gerouwd. Hier is gehuild. Hier waren mensen gelukkig. Het is nu een attractie

Kort voor onze jaartelling is Seneca hier geboren. Toen de Mezquita nog een Romeinse tempel was. Seneca de Stoicijn. Zijn filosofie gericht op het accepteren van het onbeïnvloedbare en de geest vrijmakend van lastige emoties. In zijn eigen leven is hij hier echter niet helemaal in gelukt. Nu we toch bezig zijn een paar aanbevelingen van Seneca.

Je moet dus berusten in je toestand en daar zo min mogelijk over klagen. Kijk naar de goede kanten ervan en grijp die vast. Iets kan nog zo verschrikkelijk zijn, wie het hoofd koel houdt vindt iets van troost.

Een smalle strook grond biedt vaak allerlei mogelijkheden als je de dingen handig inricht, de kleinste ruimte wordt bewoonbaar door een goede indeling. Ga de problemen rationeel te lijf. Wat hard is kun je verzachten, wat nauw is verbreden, wat zwaar is minder op je laten drukken door het slim te dragen.

Daarom moeten we bedenken dat iets kwijtraken veel erger is dan het niet bezitten. Dan beseffen we dat je bij armoede minder angsten hoeft te doorstaan, doordat je ook minder kans op schade loopt.

Zouden rijke mensen hun verliezen gemakkelijker opnemen? Vergeet het maar! Hoe groot of klein een lichaam ook is, een wond doet altijd pijn. Bion zegt het heel mooi: haren uittrekken doet bijna kale mensen evengoed zeer als langharigen. Realiseer je dat voor armen en rijken precies hetzelfde geldt, dat hun angst dezelfde is. Beide groepen zitten vast aan hun geld, je kunt ze er niet van losmaken zonder dat ze het voelen.


Iets niet in bezit krijgen is beter dan het verliezen, ik zei het al, en dat is ook gemakkelijker. Zo zie je dat mensen naar wie Fortuna nooit heeft omgekeken zich blijer voelen dan mensen die door haar in de steek zijn gelaten.

Er valt veel tegenin te brengen. Dat hebben latere wijsgeren ook wel gedaan. Maar het zet aan tot denken. Geen geluk nastreven, omdat je het kunt verliezen. Dacht het niet.

En natuurlijk Maimonides (of Rambam). De Joodse wijsgeer, rabbijn, Latere lijfarts van Saladdin. Geboren in de twaalfde eeuw toen de Mezquita een moskee was. 

Bij mijn afstuderen kreeg ik zijn ochtendgebed als geschenk van mijn mentor. Sindsdien reist het ingelijste ochtendgebed mee naar elke werkplek. En weer lopen we tegen het standbeeld van Maimonides op. Weer omdat dit zelfde gebeurde bij een eerder bezoek aan Cordoba. Maimonides zal dit zelf sturen neem ik aan.

Cordoba heeft veel moois en veel moois gebracht. Maar toch voelt Cordoba voor ons anders aan. We zijn weer toerist. Gaan onder in de andere toeristen. Voelen ons geen onderdeel meer van de context. Buitenstaander. We zijn liever gast dan toerist. Liever deelnemer dan toeschouwer. We verlangen terug en vooruit naar de dorpen. Minder pracht, maar echt. Morgen in twee dagen naar Sevilla.

Hasta manana.

Omdat het zo mooi is hier nog eens het ochtendgebed van Maimonides om mee af te sluiten.

"Beziel mij met liefde tot de kunst en tot Uw schepselen. Laat niet toe dat geld of roemzucht mijn daden beïnvloeden, want deze vijanden der waarheid en menschenliefde kunnen mij licht op dwaalwegen voeren en mij van mijn plicht om Uw kinderen wel te doen afhouden

Verruim mijn hart zodat dit steeds bereid is arm en rijk, vriend en vijand, den goede zowel als den kwade te helpen. Laat mij in den lijder alleen den mensch zien, geef mij de kracht mij aan het bed van den zieke te beheerschen, zoodat zich geen vreemde gedachten aan mij opdringen en al mijn kennis en ervaring mij geheel ten dienste staan, hem te helpen, want eenzaam en statig verheft zich de toren van stille overpeinzing, wakende over het welzijn der menschen

Schenk mijn zieken vertrouwen tot mij en mijn kunst, opdat zij mijn voorschriften en aanwijzingen getrouwelijk opvolgen. Verban van hun legerstede de kwakzalvers en belangstellende familieleden evenals de eigenwijze verpleegsters, want deze allen zijn meedoogenlooze menschen, die uit ijdelheid de beste bedoelingen van Uw dienaren verijdelen en Uw schepselen in den dood voeren.

Omgord mijn lendenen als een pantser wanneer onkundigen mij bespotten, opdat mijn geest ongekwetst blijve en ondanks andere invloeden de waarheid oprecht zoeke.

Verleen mij, o God, geduld en zachtheid wanneer een zieke mij weerstreeft, verleen mij gematigdheid in alles, behalve in mijn verlangen naar kennis, verleen mij bescheidenheid zoodat hoogmoedige gedachten over mijn bekwaamheid ver van mij blijven.

Geef mij de kracht, de wil en de gelegenheid mijn kennis te verrijken, mijn geest kan vandaag dwalingen erkennen, die hij gisteren niet kon vermoeden. De kunst is verheven, maar ook het verstand der menschen schrijdt voort."

Wonderschoon en zo waar.

Foto’s

1 Reactie

  1. Nelly:
    13 juni 2017
    Weer prachtige verhalen en nog prachtigere foto.s
    Het is idd een heel mooi land kan mij voorstellen dat je er.zou willen blijven wonen